De flexibilisering van het hoger onderwijs houdt in dat er meer keuzemogelijkheden en flexibele leerroutes worden aangeboden aan studenten, zodat zij hun opleiding beter kunnen afstemmen op hun individuele behoeften, voorkeuren en omstandigheden. Traditioneel gezien hebben de meeste hoger onderwijsopleidingen een vast programma met vaste vakken en roosters, die alle studenten in dezelfde volgorde moeten volgen en binnen een vastgestelde tijd moeten afronden.
Met de flexibilisering van het hoger onderwijs kunnen studenten echter kiezen uit verschillende leerroutes, bijvoorbeeld door meer keuzevakken of specialisaties aan te bieden binnen een programma, door studenten de mogelijkheid te bieden om vakken op verschillende momenten of in verschillende tempo’s te volgen, of door een combinatie van verschillende leermodaliteiten, zoals online en face-to-face onderwijs, aan te bieden. Dit biedt studenten meer keuzevrijheid en stelt hen in staat om hun studie beter af te stemmen op hun persoonlijke behoeften, interesses en loopbaanplannen.
Flexibilisering heeft ook invloed op het onderwijsbeleid en de onderwijsorganisatie, omdat het vraagt om meer maatwerk en differentiatie in het onderwijsaanbod. Dit kan een uitdaging zijn voor instellingen, omdat het vraagt om meer flexibiliteit en aanpassingsvermogen in de planning en organisatie van het onderwijs. Tegelijkertijd kan het ook kansen bieden voor vernieuwing en verbetering van het onderwijs, omdat het studenten meer keuzevrijheid en controle geeft over hun eigen leerproces.
Er zijn verschillende manieren om het hoger onderwijs te flexibiliseren, en hieronder worden enkele veelvoorkomende benaderingen genoemd:
- Keuzevrijheid in vakken en specialisaties: bied studenten meer keuzemogelijkheden binnen hun opleiding, bijvoorbeeld door meer keuzevakken of specialisaties aan te bieden, zodat zij een curriculum kunnen samenstellen dat beter past bij hun persoonlijke interesses en loopbaanplannen.
- Variatie in tempo: bied studenten de mogelijkheid om vakken op verschillende momenten of in verschillende tempo’s te volgen, bijvoorbeeld door het aanbieden van avond- en weekendcursussen, zomerprogramma’s, of de mogelijkheid om een studiepauze te nemen.
- Flexibele leermodaliteiten: bied studenten verschillende manieren om te leren, zoals online en blended learning, zodat zij zelf kunnen kiezen welke modaliteit het beste bij hun leerstijl en planning past.
- Erkenning van werkervaring: bied studenten de mogelijkheid om werkervaring te laten meetellen voor hun opleiding, bijvoorbeeld door het aanbieden van stageprogramma’s, practica en professionele leerervaringen.
- Individuele begeleiding: bied studenten meer individuele begeleiding en advies bij het samenstellen van hun curriculum en bij het maken van keuzes in hun leerproces.
- Erkenning van eerder behaalde studiepunten: bied studenten de mogelijkheid om studiepunten die zij elders hebben behaald, bijvoorbeeld bij een andere instelling of in het buitenland, te laten meetellen voor hun opleiding.
- Toegang tot diverse bronnen en materialen: bied studenten toegang tot diverse bronnen en materialen, zoals open educational resources (OER) en online leerplatforms, zodat zij zelf kunnen bepalen welke informatiebronnen zij willen gebruiken en hoe zij willen leren.
Het flexibiliseren van het hoger onderwijs kan een uitdaging zijn voor instellingen, omdat het vraagt om meer maatwerk en differentiatie in het onderwijsaanbod. Het kan echter ook kansen bieden voor vernieuwing en verbetering van het onderwijs, omdat het studenten meer keuzevrijheid en controle geeft over hun eigen leerproces